Met knikkende knieën de straat op: Pers veiligheid en vrijheid komt steeds vaker in het geding. Of je het nieuws nou online ontvangt, of iedere dag de krant op je deurmat geleverd wordt; of je tijdens de eerste kop koffie van de dag het nieuws volgt, in het openbaar vervoer op de hoogte blijft of in de avond de laatste updates bekijkt; op wat voor manier je ook op de hoogte bent van het nieuws, het is mogelijk dankzij de pers. Journalisten en persfotografen hebben het echter steeds moeilijker. Vanaf de papieren krant of de website die je leest is dit niet zo duidelijk, maar persvrijheid ligt steeds meer onder schot.
Persmedewerkers
Arbeiders van de pers hebben steeds vaker te kampen met geweld en bedreigingen. Hoewel dit altijd al een probleem geweest is, lijkt het de afgelopen jaren nog erger te worden. Met name persfotografen en videomakers. Journalisten kunnen, zeker in de tijden van pandemie, steeds meer thuiswerken. De beelden die het nieuwsverhaal versterken moeten echter altijd ter plekke gemaakt worden, wat maakt dat de persfotografen altijd aanwezig zijn bij activiteiten die het nieuws betreffen. Veel medewerkers voelen zich onveilig en worden voorzichtiger. Aan de andere kant worden sommige respondenten juist extra vastberaden, 14% zet met meer energie en kracht het werk voort. Verder blijft er altijd de passie voor het vak wat maakt dat mensen toch weer de straat op trekken om de rest van de wereld te laten zien wat er speelt.
Intimidatie en Geweld
De verslaggevers, rapportagemakers, fotografen en technici worden nagenoeg dagelijks nageroepen, krijgen middelvingers te zien of ontvangen scheldwatervallen. Verder worden vaak pogingen gedaan om het nieuws te verhinderen, denk hierbij aan in de weg staan, afval gooien, afsnijden van nieuws- en satelliet-auto’s die onderweg zijn.
Daarnaast zijn er ook steeds vaker daadwerkelijk gewelddadige incidenten. Begin dit jaar is er bijvoorbeeld een journalist aangereden in Urk en werd een verslaggever in Krimpen mishandelt.
Verder waren er in maart van dit jaar al 73 meldingen van geweld en bedreiging. De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) heeft onderzoek gedaan naar bedreigingen en agressiviteit naar de journalistiek, waaruit blijkt dat 82 procent van de journalisten in het nieuws te maken heeft met een vorm van agressie of bedreiging. In 2017 was dit 61%. Van de 82% zegt 29% minimaal maandelijks last te hebben van een incident.
Maatregelen
Verschillende nieuwsomroepen nemen steeds meer maatregelen om het personeel een veilig gevoel te geven. Zo heeft NOS vorig jaar besloten om het bedrijfslogo van de auto’s af te halen zodat deze minder opvallen. Dit besloot werd genomen nadat de NOS verschillende dreigingen had ontvangen. Daarnaast zorgt NOS voor beveiliging voor de pers bij publieksmanifestaties.
Regionaal nieuws
Omroep Brabant volgt inmiddels het anonimiseren van de bedrijfsauto’s en verwijdert haar logo’s ook. Hier is lang over nagedacht maar uiteindelijk is het besluit gemaakt dat dit de veiligste optie is. Vorige week in Helmond was er een incident waarbij de pers niet naar de auto terug kon trekken omdat deze te veel opviel en mensen hier juist op af kwamen, dit was voor omroep Brabant de uiteindelijke actie die ervoor zorgde dat ze de logo’s verwijderen.
ANP
Het Algemeen Nederlands Persbureau maakt zelfs de keuze om geen namen van fotografen onder de nieuwsfoto’s te plaatsen. Op deze manier is niet af te leiden wie een specifieke foto gemaakt heeft en zo kan diegene dus ook niet bedreigd worden. Verder gaan fotografen niet meer alleen op pad als er (geplande) demonstraties zijn, maar altijd in duo’s. Zodat er altijd iemand op kan letten.
Hulp
Het NVJ heeft samen met de overheid en het om een initiatief opgestart genaamd Persveilig. Dit initiatief is bedoeld om de pers bij te staan in gevallen van bedreiging en geweld. Er wordt aangemoedigd om incidenten te melden, er wordt verteld hoe je het beste om kan gaan met dit soort situaties en hulp aangeboden wanneer nodig. Persveilig is niet de enige plek waar nieuwsmedewerkers terecht kunnen, een ander platform is de Balie Persvrijheid. Zij bieden gratis juridisch advies voor respondenten die incidenten hebben meegemaakt zowel voorafgaand aan als na een publicatie.
(On)Afhankelijk
Steeds vaker worden nieuwsorganisaties gezien als politiek beladen partij, en dus niet meer een onafhankelijke toeschouwer. Zo komt het steeds vaker voor dat NOS een linkse bestempeling krijgt en zijn mensen van mening dat het nieuws bevooroordeeld is. Echter doen de meeste nieuwsorganisaties hun uiterste best om onafhankelijk het nieuws in kaart te brengen. Waarbij het van belang is dat alle verschillende perspectieven de ruimte krijgen en de daadwerkelijke gebeurtenissen en feiten op tafel gelegd worden.
Persvrijheid
Wel kan je je afvragen in hoeverre de vastgelegde beelden altijd nodig zijn. In sommige gevallen lijkt het erg veel op het fenomeen ‘ramptoeristen’ waarbij mensen gefotografeerd worden die wellicht slachtoffer zijn of voor wie het niet wenselijk is om in beeld te komen. Er kan een stukje respect gevraagd worden als het gaat om nieuwsmedia. Dit respect is dan ook meegenomen in de persvrijheid.
Persvrijheid is een recht dat onderdeel is van de vrijheid van meningsuiting en opgenomen is in de Nederlandse wet. Dit houdt in dat iedereen mag schrijven wat ze willen zolang dit niet in strijd is met de andere wetten in Nederland. Het is een belangrijk recht omdat het ervoor zorgt dat de pers onafhankelijk (van de overheid maar ook van ieder ander) het nieuws aan het licht kan brengen.
Hierbij is respect juist ontzettend belangrijk, het nieuws moet niet beledigend of discriminerend zijn. Mocht dit niet nageleefd lijken dan besluit de rechter uiteindelijk of er sprake is van het schenden van wetten. Respect en vrijheid gaan dus hand in hand als het gaat om nieuwsmedia.
Nieuws Vandaag
Nieuwsvandaag.nl is zelf ook een website die nieuwsberichten en nieuwsbeelden maakt. Het online platform is zich zeer bewust van het hedendaagse debat en de problematiek die het maken van nieuwsmedia met zich meebrengt. Echter is de website niet gefocust op meer populariteit winnen ten koste van anderen. Slachtoffers zullen nooit volledig in beeld gebracht worden en er is altijd respect voor de medemens en veiligheid van de freelancers.