Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) heeft recentelijk een omvangrijk rapport gepresenteerd dat ons land voorbereidt op de mogelijkheid van extreme temperaturen. Volgens dit rapport zou Nederland geconfronteerd kunnen worden met zomerse dagen van 40 graden, met zelfs een dreiging van 50 graden in stedelijke gebieden, als de CO2-uitstoot op het huidige niveau blijft. In dit artikel zullen we de belangrijkste bevindingen van het KNMI-rapport onder de loep nemen en de gevolgen van klimaatverandering voor Nederlandse zomers en winters bespreken.
Nederland
De nieuwste klimaatscenario’s van het KNMI wijzen op aanzienlijke veranderingen in het Nederlandse klimaat. Deze scenario’s, gebaseerd op gegevens van het VN-klimaatpanel IPCC, voorspellen drogere zomers en nattere winters als gevolg van de wereldwijde opwarming door de uitstoot van fossiele brandstoffen. In vergelijking met de vorige scenario’s uit 2014, tonen de nieuwe scenario’s een somberder beeld, zelfs in het meest optimistische scenario.
KNMI
Het KNMI heeft vier verschillende toekomstpaden opgesteld, die aangeven hoe het Nederlandse klimaat zal evolueren op basis van de voortdurende uitstoot van broeikasgassen door de mensheid. In alle scenario’s is er sprake van een stijgende temperatuur en zeespiegel, drogere zomers, nattere winters en intensere buien. Echter, in de scenario’s met hoge uitstoot zijn de gevolgen aanzienlijk ernstiger dan wanneer de uitstoot snel wordt verminderd.
De zomerse hitte
De opwarming zal zich vooral manifesteren tijdens de zomermaanden. Dit komt deels door de uitdroging van de bodem en het frequenter voorkomen van oostenwind, die warme en droge lucht aanvoert. Het aantal zomerse dagen, met temperaturen boven 25 graden, zal aanzienlijk toenemen. In het meest gunstige scenario kunnen we rekenen op veertig zomerse dagen per jaar in 2050. Echter, bij een voortdurende hoge uitstoot kunnen we in 2050 al 49 zomerse dagen verwachten, en zelfs 89 in 2100. Een alarmerende verdriedubbeling tegen het einde van deze eeuw.
Opwarmende winters
Op koude winterdagen zal de lucht meestal uit Noord-Europa komen, waar de wintertemperaturen aanzienlijk stijgen. Dit betekent dat het aantal ijsdagen met vorst overdag drastisch zal afnemen. In het hoogste uitstootscenario zal het aantal ijsdagen in De Bilt dalen van gemiddeld zes tot slechts drie in 2050 en minder dan één in 2100. In de meest gunstige scenario’s zullen er nog steeds ongeveer vier ijsdagen per jaar voorkomen.
Zeespiegelstijging
De zeespiegel langs de Nederlandse kust zal blijven stijgen. De versnelling van deze stijging is al merkbaar, waarbij het tempo is toegenomen van 1,8 millimeter per jaar (1890-1993) tot 2,9 millimeter per jaar (1993-2021). Tegen het einde van deze eeuw varieert de verwachte stijging van 26 tot 73 centimeter in het gunstigste scenario tot 59 tot 124 centimeter in het slechtste scenario met hoge uitstoot.
Het KNMI wijst er echter op dat alleen als de ijskap van Antarctica vóór 2100 instabiel wordt, de bovengrens van zeespiegelstijging kan oplopen tot 2,5 meter. Maar deze kans wordt als zeer klein beschouwd, gezien de wereldwijde inspanningen voor klimaatbeleid. Toch zijn er nog veel onzekerheden, zoals de extra impact van dooiende permafrost die leidt tot meer broeikasgassen in de atmosfeer, een factor die nog niet volledig is geïntegreerd in de klimaatmodellen.
Orkanen in het Caribisch gebied
Voor het eerst heeft het KNMI ook klimaatscenario’s opgesteld voor de Nederlandse eilanden Bonaire, Sint-Eustatius en Saba in het Caribisch gebied. Deze eilanden kunnen warmer en droger worden, met een verhoogd risico op zwaardere orkanen voor Sint-Eustatius en Saba, terwijl Bonaire naar verwachting stabiel blijft wat betreft orkaankansen.