Toename van spoorgoederenvervoer via Brabantroute door omleiding Betuwelijn leidt tot meer geluidsoverlast en trillingen. ProRail neemt maatregelen om hinder te beperken.
Werkzaamheden brengen overlast naar Brabant
De komende anderhalf jaar zal Noord-Brabant te maken krijgen met een toename van het spoorgoederenvervoer. Dit komt door de omleiding van treinen die normaal over de Betuwelijn rijden tussen de Rotterdamse haven en Duitsland. Werkzaamheden aan het Duitse spoornet zorgen ervoor dat het treinverkeer tijdelijk via alternatieve routes moet, waaronder de Brabantroute, de Bentheimroute en de IJssellijn. Het project in Duitsland duurt naar verwachting 80 weken, waarvan de Betuwelijn gedurende 20 weken volledig gesloten zal zijn.
Toename vrachtverkeer
De extra goederentreinen op de omleidingsroutes zorgen voor overlast bij bewoners langs het spoor. De treinen veroorzaken zowel geluid als trillingen, wat vooral ’s nachts tot hinder leidt. “Het spoorgoederenvervoer heeft een zwaarder effect op de omgeving dan passagierstreinen,” zegt Leendert Stutvoet, voorzitter van het overleg voor bewoners langs de Bentheimroute. Hij benadrukt dat de toename van het spoorgoederenvervoer gevolgen heeft voor de leefbaarheid van omliggende wijken.
Omleidingen Betuwelijn
Om de overlast te beperken, heeft de overheid het ‘Minder Hinder-pakket’ ingevoerd. Via subsidies kunnen maatregelen worden genomen om trillingen en geluidsoverlast te verminderen. Zo worden STRAIL-overwegen aangelegd, waarbij rubberen wegplaten tussen de sporen trillingen dempen. Ook worden rubberen matten onder de dwarsliggers gemonteerd. In Wierden, gelegen langs de Bentheimroute, zijn deze aanpassingen al toegepast. Toch ervaren sommige bewoners nog steeds hinder. Michelle Rouwenhorst, inwoner van Wierden, merkt op dat de STRAIL-overweg voor haar gevoel nog weinig verschil maakt in de trillingen. “De overlast is er nog steeds. Het blijft lastig om als bewoner de verantwoordelijkheid voor geluidsschermen of andere maatregelen af te dwingen,” zegt ze.
Brabantroute
ProRail heeft aangekondigd dat de Brabantroute een prioriteit heeft gekregen voor het implementeren van maatregelen tegen de overlast. Dit komt door de verwachte drukte op dit traject door de omgeleide treinen. Volgens ProRail moet er een balans worden gevonden tussen de noodzaak van goederenvervoer en de leefbaarheid voor bewoners. Een woordvoerder van ProRail legt uit: “Een goederentrein haalt ongeveer 55 vrachtwagens van de weg, wat voordelen heeft voor het milieu en de verkeersdrukte, maar het is begrijpelijk dat bewoners hinder ervaren. Daarom hebben we gekozen voor het Minder Hinder-pakket op de drukste routes.”
De focus op de Brabantroute is ook ingegeven door de langdurige impact die het spoorgoederenvervoer heeft op de woningen langs deze lijn. Henriette van Buuren, een bewoonster van Wierden, woont 20 meter van het spoor en vertelt dat ze ondanks de maatregelen nog steeds trillingen voelt. “Het geeft een gevoel van onrust, vooral als er ’s nachts treinen langsrijden. Het is de prijs die we betalen voor de groei van het spoorgoederenvervoer,” zegt ze.
Impact op lange termijn
De Nederlandse Spoorwegen (NS) en ProRail hebben een gezamenlijke ambitie om het spoorgoederenvervoer op lange termijn verder te laten groeien. Dit sluit aan bij de prognose van de Rijksoverheid dat het aantal goederentreinen op het Nederlandse spoornet tegen 2050 bijna verdubbeld kan zijn ten opzichte van 2023. Dit vooruitzicht betekent dat het belang van routes zoals de Brabantroute verder zal toenemen.
Onderzoek
Volgens een rapport van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) uit 2021 ervaart ongeveer 11 procent van de Nederlanders die binnen 300 meter van het spoor wonen, hinder door trillingen. Dit betreft vooral inwoners langs trajecten met intensief spoorgoederenvervoer, zoals de Brabantroute. De bewoners geven aan dat deze trillingen leiden tot ongemak, slaapverstoring en soms zelfs schade aan hun woningen. ProRail benadrukt echter dat een onafhankelijk onderzoek heeft vastgesteld dat de trillingen niet ernstig genoeg zijn om scheuren in woningen te veroorzaken.
Het aanpassen van de Betuwelijn om vrachtvervoer beter te accommoderen, wordt gezien als een noodzakelijke stap voor de groei van de Nederlandse economie en logistiek. Toch roept de situatie langs de omleidingsroutes vragen op over de impact op de leefomgeving. Volgens ProRail zullen in de komende jaren aanvullende maatregelen worden geëvalueerd en waar nodig uitgevoerd om de overlast voor omwonenden te minimaliseren.